Als de emmer overloopt......een ervaringsverhaal

Een gejaagd gevoel. Nooit iets echt afkrijgen. Lijstjes in je hoofd die dag en nacht doorgaan. Goed is niet goed genoeg. En door. Hardlopen. Rennen. Een marathon, zo lijkt het. Er komt geen einde aan. Vooral veel blijven doen. Zolang het nog goed gaat, ok. Straks is het weekend, dan heb je even rust. En daarna over een paar weken vakantie. Daarna wordt het rustiger. En als mensen vragen hoe het met je gaat? “Goed hoor, een beetje veel werk, dat is alles”. Maar dan komt het. Iemand is het niet met je eens. Jij ontploft. En waarom? Omdat het gewoonweg te veel is. De emmer loopt over.

Dit is een persoonlijk verhaal. Een persoonlijk verhaal over stress. Belangrijk. Want stress kan leiden tot burn-out, beroepsziekte nummer 1. En nu in coronatijd, lijkt het erop dat stressklachten toenemen. Vandaag, 16 november 2020, begint de week van de werkstress. Hoe ga jij om met stress? Als medewerker, collega of werkgever?

Laten we voorop stellen, ik ben geen expert of deskundige op werkstress. Maar ik werk al 20 jaar, en ik weet door schade en schande wat mij helpt om stress tegen te gaan. En dat heb ik recent nog eens extra ervaren. Toen mijn emmer overliep. In dit blog deel ik mijn ervaring en mijn ervaringslessen. Lessen die mij geholpen hebben om beter met stress om te gaan. En beter mijn keuzes te maken. Het betekent niet dat alles wat ik hier beschrijf ook bij jou of in jouw organisaties gaat helpen. Zie het vooral als inspiratie, of als troost. Dit is slechts één verhaal; één van de meer dan 1 miljoen verhalen per jaar. 

Er circuleren heel veel lijstjes met symptomen over het herkennen van stress, of stress-signalen. In mijn geval las ik die pas toen het mij teveel werd. Toen kwam ik erachter dat ik zeker al meer dan een jaar zo’n beklemmend gevoel bij mijn longen had. Voor mij was dat een soort normaal geworden.

Ik kan me nog een gesprek herinneren dat iemand mij erop wees dat ik altijd zo’n volle agenda had. En ja, dat beaamde ik ook. Maar goh, iedereen om mij heen in dezelfde positie had dat ook. Dus ook dat was normaal toch? En ja, mijn werk was ook gewoon erg leuk! Hard aan de slag overdag, en thuis ontspannen. Dat was mijn normaal. En thuis was het natuurlijk ook druk. Met een jong gezin, sporten en nog gezellig willen doen.

Ik vraag me serieus af of iemand op het werk dit voor had kunnen zijn. Als buitenstaander zie je misschien dingen. Herken je wellicht iets. Maar als de persoon in kwestie het de normaalste zaak van de wereld vind, hoe bereik je die dan? In mijn geval was dat niet gelukt. Dus liep mijn emmer over.

En dat had ik pas na 6 weken thuis zijn door. De eerste 6 weken ging ik vooral veel wandelen. Dat vond ik fijn. Lekker naar buiten. Veel bewegen. Dat voelde ik intuïtief dus goed aan. Want, nu weet ik,  de adrenaline moest uit mijn lijf. Ik heb nog nooit zulke heerlijke weken gehad, eerlijk gezegd. Mooi weer en naar buiten. Maar dat ik teveel stress had? Nee….ja, ik moest even wat rustiger aan doen. En dan zou het oplossen en kon ik weer aan de slag. Ik had zelfs al een planning gemaakt. 

Totdat ik die ene maandagochtend naar de ggz ondersteuner van de huisarts ging. En ze mij vroeg hoe het met me ging. Dus ratelde ik mijn verhaal af. Ja, nog even rusten en dan gaat het wel weer. Zij keek me aan, strak aan, maar ook vol liefde en bezorgdheid. Hoe gaat het nu echt met jou?  Nou ja, goed natuurlijk.

En toen begon ze te tekenen. Een emmer. Hoe lang werk je nu? 20 jaar. En hoe lang heb je gestudeerd? 7 jaar. Dan ben jij al 27 jaar die emmer aan het vullen. En nu….stroomt die over. En tijdens het tekenen, brak ik. Ja, ze heeft gelijk. Dat is wat ik doe. Keihard werken, dat is voor mij normaal. Op het werk en thuis. En nu is het teveel. In 15 minuten tijd brak zij door dat pantser heen. En wist ik dat ik nu echt tijd moest nemen. Tijd voor mezelf.

De volgende fase ging in voor mij. Hoe komt het nou dat ik doe wat ik doe. Dat ik zo hard voor mezelf wegren, dat ik er eigenlijk niet meer bij ben en dat ik niet meer voel wat mijn lichaam allemaal verteld. Daar schrok ik van. En daar wilde ik mee aan de slag. Voor mij moest dat vooral door niet teveel te praten. Maar door stil te vallen. Door te ervaren. 

Dus koos ik voor een traject voor persoonlijke ontwikkeling. En daar leerde ik over mijn patronen. Mijn maskers. Die ik opzet in spannende situaties. Maar ook over verstilling. Meditatie en zachtheid. Lief zijn voor mezelf. 

Mijn les uit deze tijd is dat verstilling mijn bron is tot geluk. En geluk is voor mij momenten van plezier, maar ook momenten van verdriet. En dat beide mogen. Ik hoef niet meer weg te rennen voor verdriet. En ik hoef ook niet te blijven hangen in plezier. 

En nu? Hoe doe ik dat op mijn werk? Ik plan bewust niet meer de hele dag vol met afspraken. Ik heb met collega’s afspraken gemaakt over hun rollen en taken en die van mij. Ik heb momenten van rust. En tuurlijk, ik moet eerlijk zijn. Dit lukt me met het thuiswerken redelijk goed. Ook ik stap in de valkuil. Zit ik eenmaal in de schrijfmodus, dan ga ik weer te lang door. En dan is het voor mij belangrijk om te blijven voelen. Is het teveel? Dan ga ik even liggen. Heb ik energie nodig? Dan wandel ik even een ommetje. Maar het belangrijkste is, dat ik keuzes maak. Keuzes zodat mijn energie ook ‘s avonds met de kinderen nog voldoende is.

En daarbij ben ik in de gelukkige omstandigheid dat mijn werkgever veel doet aan werkgeluk. Want aan een aantal voorwaarden voor preventie van werkstress wordt eigenlijk wel voldaan: 

-       1. Bezieling en zingeving

Bezieling en zingeving in het werk geeft medewerkers het besef dat ze ergens aan kunnen bijdragen. Aan een betere wereld. Niemand werkt alleen voor het geld. Dus voor organisaties die daar misschien niet altijd mee bezig zijn, de tip: ga aan de slag met je ‘purpose’. Niet alleen voor de verkoop of marketing, maar vooral ook om de medewerkers het nut van hun werk te laten ervaren. En daarmee productiever te zijn. Lees meer over de purpose in het blog over de Jacobs ladder. 

-        2. Verbinding

Medewerkers werken in organisaties, omdat ze niet graag alleen werken. In het algemeen zijn mensen groepsdieren en willen ze graag ergens bij horen. Bij een roedel. En die roedel is de organisatie. Zeker nu met het thuiswerken is die verbinding actief opzoeken van belang. Maar ook als iedereen weer op de werkplek mag komen. Verbinding, niet alleen in het eigen team, maar ook tussen teams en tussen werk-units. Dat zorgt ervoor dat het wij-gevoel ontstaat. Die wij die voor de ‘purpose’ gaat. 

3. Werkplezier

Zorg ook voor momenten van plezier. Een dag niet gelachen is een dag niet geleefd. En dat geldt ook echt voor het werk. Medewerkers floreren meer als er ook plezier is in het werk. Zelf heb ik in mijn team de werkgelukmomentjes ‘ingepland’. Maar ook probeer ik vaker stil te staan bij de momenten van trots. Dat waar we trots op zijn en blij van worden in ons werk. Ook dat heerlijk zelf gezette kopje cappuccino is daar onderdeel van. 

-        4. Regelruimte en autonomie

Verder gedijen mensen beter als ze zelf mogen bepalen hoe en wanneer ze het werk doen. Dit biedt ruimte om het werk beter te kunnen aanpassen op de persoonlijke leefomstandigheden. Dit biedt ook ruimte om zelf verantwoordelijkheid te voelen op welke manier het werk wordt gedaan. En dat geeft creativiteit en gevoel van tevredenheid. 

Dit is geen volledige opsomming van wat u moet doen om stress te voorkomen. Voor mij zijn dit belangrijke onderdelen. Zodat mijn emmer niet meer overloopt. 

Wat zijn voor u belangrijke pijlers om stress tegen te gaan? En hoe kunt u uw medewerkers daarbij helpen? Laat het mij weten, dan inspireert u mij weer. 

Inspiratiebronnen voor dit blog: 

• Week van de werkstress, website op het arboportaal met een schat aan informatie: https://www.arboportaal.nl/campagnes/week-van-de-werkstress
• Handboek Werkgeluk, meer informatie te vinden op: https://www.handboekwerkgeluk.nl/

• Eerder verschenen blogs van mij over werkgeluk en bezieling.