Laat jij je raken? 5 tips voor meer verbinding in jouw team

Koningsdag 2021. Een druilerige dag. Tv aan. De koning en zijn gezin op een verlaten high tech campus. Een energieke presentator die er nog wat van wil maken. Maar je zag het bij iedereen. Het contact was anders. Geen handjes schudden. Geen zingende menigte.  En toen was er ’s avonds opeens een concert. Ingelogd. Volop meezingers. Bakken energie. Spelen. Positivisme. Dansende, zingende artiesten. Ik werd geraakt. Geraakt door wat ik zag. Door wat ik hoorde. Door wat ik voelde. Verbinding! 

Dat kan dus ook, in coronatijd. Zelfs in coronatijd. Misschien wel juist in coronatijd. Want ja, we zijn inmiddels zo gewend geraakt aan thuis zijn. Aan het zien van weinig mensen. Aan het hebben van mondjesmaat contact. Aan zoomen. En dat geeft ook een ander beeld op verbinding. Zoals ik ook ervaarde. Want eerlijk gezegd ben ik er wel klaar mee. Als praatgrage, energieke Viola, wil ik gewoon weer contact. Weer onder de mensen zijn. En komt het zoomen en online streamen me een beetje de keel uit. Maar ik heb ook geleerd dat ik, juist in deze tijd, de stilte zo kan omarmen. En waarderen. En vanuit die stilte veel beter in staat ben in verbinden. Zodat ik beter met mezelf verbind. En van daaruit met anderen. En dat gebeurde dus ook die bewuste Koningsdag. 

En dat roept bij mij ook meteen de vraag op wat verbinden nou eigenlijk is. En kan er ook teveel verbinding zijn? Of juist te weinig? En hoe doe je dat dan, verbinden? En als dat dan lukt, hoe doe je dat in je team? Daarover gaat mijn laatste blog in de blogreeks Hoe zorg jij voor een succesvol team. 

Dit blog is onderdeel van de blogreeks “Hoe zorg jij voor een succesvol team?” Geïnspireerd op een vraag van een collega ging ik stil staan. Reflectie. Zelfbeschouwing. Hoe doe ik dat nu eigenlijk in mijn team? Wat vind ik belangrijk in een team? En wat gaat er goed? En hoe kan het beter? Deze vragen die als vanzelf oppoppen ga ik de komende weken proberen te beantwoorden. 

Deze week staat creativiteit centraal. Uitgangspunt 5 van een succesvol team.  In een blogreeks over het creëren van een succesvol team. Gebaseerd op mijn ervaringen.  Over het faciliteren van een teambijeenkomst schreef ik mijn eerste blog in deze reeks. En over de 6 uitgangspunten die een team succesvol maken schreef ik mijn tweede blog. In mijn derde blog ging ik in op het waarderen van sterke kanten, uitgangspunt 1 van een succesvol. In het vierde blog over het belang van zelfsturing van teams. En in het vijfde blog over de purpose, of zingeving, van teams. Daarna schreef ik over kwetsbaarheid en moed in teams. En de vorige keer beschreef ik hoe je creativiteit in jouw team kan aanwakkeren. 

Iedereen kent zo ook zijn eigen voorbeelden van verbinding. Denk maar eens terug aan 1988, toen werden we Europees Kampioen. Iedereen verbroederde. We voelden ons allemaal die Oranje Leeuw. Of aan Carnaval, of een willekeurig ander feest waar je even alle remmen los kan gooien. Mooi! Maar ook de rampen en ongevallen. Zoals MH-17. Dat staat in mijn geheugen gegrift. De collectieve rouw. De stoet over de A2. Verbinding. Verbondenheid. 

Verbinding ontstaat dus in dit soort situaties. Verbroedering kan je het ook noemen. En hoe komt dat nu? Hoe ontstaat dan die verbinding? Zelf ervaar ik het vooral als het geraakt worden. Je wordt geraakt door de euforie van de overwinning. Je wordt geraakt door het verdriet van zoveel mensen. Je hart lacht of je hart huilt. 

Nu kan natuurlijk de vraag opkomen of er altijd dit soort massa gebeurtenissen nodig zijn. Nou, nee. Gelukkig niet. Want een voorwaarde van verbinding is dus je hart open stellen. En dat kan altijd en overal. Thuis. In de tuin. Op je werk. Op straat. 

Zo sprak een vrouw mij afgelopen week aan op het schoolplein. Of ik het niet koud had. Met zo’n dun jasje aan. Je zou kunnen denken, waar bemoeit ze zich mee? Maar ik voelde het als een oprechte zorg. Zij wilde even verbinden. En dus zei ik ‘dank voor je vraag’. En gaf aan dat het ok was. Dit soort momentjes voeden mij. Ik voel dan de oprechte aandacht die iemand aan mij wil schenken. En het mooie is, zo kan ik ook mijn oprechte aandacht aan een ander schenken. En begint mijn dag heel fijn. 

Maar goed dat kan ook anders. Ik ken ook zeker de momenten in mijn leven dat ik zo’n vrouw niet eens gehoord zou hebben. Waarin ik al weer aan het rennen was naar mijn volgende afspraak. In mijn hoofd de boodschappenlijstjes al aan het maken was. Of ik een ruzie aan het beslechten was. Dus dat is het wel. Verbinding ontstaat als ik er voor opensta en even de tijd neem. En een minuut is al genoeg.

Voorbeelden dus van verbinding. En van te weinig verbinding. En wat meteen in mij opkomt is de eenzaamheid. Te weinig verbinding. Want dat is ook een effect in onze maatschappij. Uit verbinding gaan. Uit verbinding met jezelf. En uit verbinding met de ander. En in deze coronatijd is de kans daarop ook levensgroot aanwezig. En dat raakt me altijd enorm. 

Toen ik 17 jaar was schreef ik een essay voor mijn eindexamen. Over eenzaamheid. Mijn grote inspiratiebron waren mijn beide oma’s. Ze woonden alleen. De een thuis, de ander op een zorgflat. En ik ging wel eens op bezoek, maar merkte dat ze niet veel meer om handen hadden. Een puzzeltje, wat tv. Gemeenschappelijke activiteiten meden ze beide. Geen zin meer in. En af en toe kwam een dochter, een zoon of een kleinkind op bezoek. Dat konden ze beide waarderen. En als ik er dan was, waren ze blij. Of in ieder geval, ze lachten. Maar ik voelde wat anders. Ik voelde de eenzaamheid. Ik voelde het verdriet. Ik voelde het ‘er niet meer toe doen’. En daardoor getriggerd schreef ik het essay. Ik leerde over eenzaamheid. Over alleen zijn. Over afgescheiden zijn. 

En dat die verbinding dus van levensbelang is, tonen de meest recente cijfers wel aan. Bijna de helft van alle Nederlanders voelt zich (wel eens) eenzaam. En 1 op de 10 Nederlands voelt zich ernstig eenzaam. Dat is nogal wat. En met corona is de verwachting dat deze cijfers alleen maar zullen toenemen. Dus dat praatje pot op het schoolplein is zo gek nog niet. 

Wat mij verder opvalt in de cijfers, is dat eenzaamheid bij ouderen gemiddeld genomen meer is dan bij jongeren. Maar het valt me ook op dat ook in de werkende populatie veel eenzaamheid voorkomt. Dat zijn dus jouw en mijn collega’s. En dit alleen al, is voor mij reden genoeg om zoveel waarde te hechten aan verbinding. 

Want hoe je het ook wendt of keert, eenzaamheid leidt tot gezondheidsverlies. Eenzame mensen lopen een hoger risico op Alzheimer, op depressies, op beroertes en op vroegtijdig overlijden. Dus hoe mooi zou het zijn als we op het werk nou even wat aandacht zouden besteden aan die ene collega. Misschien wel die collega die altijd wat stiller is. Maar wellicht juist wel die collega die altijd zoveel praat. Want 1 ding is duidelijk, eenzaamheid zie je niet aan de buitenkant. Of aan gedrag. Daarvoor zal je echt even tijd moeten nemen. 

Ok. Te weinig verbinding kan dus meerdere consequenties hebben. Geen verbinding meer met jezelf. Je blijft rennen en weet niet meer wie je bent. 

Niet iets om heel blij van te worden. Aan de andere kant van het spectrum ligt wellicht teveel verbinding. Kan dat ook? Volmondig zeg ik ja. Want ja wat gebeurt er als je teveel verbinding hebt? Als je de hele dag beschikbaar bent voor de ander? Als je continu al het verdriet en leed van anderen, op het schoolplein, op je werk, bij je vrienden, in je stad, op tv en op de wereld, laat binnenkomen? Dan raak je opgeslokt. Opgeslokt door alle emoties van de ander. En ook dan loop je het risico jezelf kwijt te raken. En dan ligt een burn-out op de loer. 

De uitdaging voor iedereen is dus de balans te zoeken in verbinding. Van tijd tot tijd bewust stil te zijn. Rust te nemen. Zodat je met jezelf kan verbinden. En ook momenten zoeken om je te verbinden. Te verbinden met de ander. En te luisteren wat er bij de ander leeft. 

En het mooie is, dat de verbinding soms vaak in kleine momentjes zit. Het vogeltje dat langs vliegt. Het appje van iemand als je net aan diegene denkt. Het laten weten dat je bij mensen bent, ook al is het in gedachten. Allemaal vormen van verbinding. Die mensen kunnen raken. En waarin jij geraakt kan worden. 

In jouw team kan het dus best voorkomen dat er mensen zijn die eenzaam zijn. Zeker in de coronatijd. Even bellen. Met elkaar praten is daarom alleen al van belang. En een wandelafspraak kan soms wonderen doen. 

Maar verbinding in je team is niet alleen daarom van belang. Maar ook om je verbonden te voelen met het doel van je werk. Met jouw zingeving. Want alleen dan ga je met plezier naar je werk. En voer je je werk beter uit. 

En de verbinding met elkaar is van belang om beter samen te kunnen werken. Elkaar echt te zien en te horen. En te begrijpen. Zodat er geen onderhuidse vetes blijven. Mensen elkaar ontlopen. En niet meer samen kunnen werken. 

Tot slot levert verbinding een hele fijne werksfeer op. Je kent elkaar beter, je maakt eens een lolletje en hebt plezier met elkaar.

En hoe doe je dat nou in jouw team? In 5 tips geef ik een aantal ideeën die je kan gebruiken om verbinding in jouw team te stimuleren. Heb je nog andere voorbeelden? Ik hoor ze graag!

Tip 1 Zorg voor verbinding met jezelf

Verbinding met de ander start met verbinding met jezelf. En zoals Harrie Jekkers het zo mooi zong 

“want wie van zichzelf houdt, die geeft pas echt iets kostbaars

als die ik hou van jou tegen een ander zegt “

Dus sta af en toe eens stil bij wat jouw verlangen is. Wat je wil, wat je doet en wat je voelt. Eerder ga ik tips om naar je eigen verlangen, je purpose en je verbinding op zoek te gaan. En een handige vraag die je jezelf af en toe hiervoor kan stellen is: ‘Waar kom ik ’s ochtends mijn bed voor uit?’. 

Tip 2 Laat je eigen kwetsbaarheid zien

En als je dan je eigen verbinding gevonden hebt, laat dan in contact met de ander je eigen kwetsbaarheid zien. En dan hoef je niet meteen al je jeugdtrauma’s of andere ellende te delen. Het kan ook eenvoudiger. Deel eens iets over wat je misschien bij nader inzien liever anders had gedaan. Bied excuses aan als je iemand hebt gekwetst. En praat eens met die collega waar je laatst een aanvaring mee had of waarvan je het gevoel hebt dat er ‘iets’ is, je kent het vast zo’n onderbuikgevoel. Daarmee nodig je in feite je collega’s, je teamleden uit hetzelfde te doen. En daarvoor is moed nodig. 

Tip 3 Neem de tijd om echt naar elkaar te luisteren

Eerder deelde ik al tips om de stilte op te zoeken. Op het werk. Door bijvoorbeeld een check-in bij elk teamoverleg in te bouwen. Of door de 3 minuten adempauze te nemen. Maar ook even echt naar elkaar luisteren. Een mooie werkvorm daarvoor is bijvoorbeeld de Vertel eens-werkvorm:

- Temleden zitten in 2-tallen bij elkaar, A en B. B nodigt A uit met de zin: Vertel eens over….

- A gaat vertellen. En B luistert. Het enige dat B hoeft te doen is om echt te luisteren. Als het stilvalt even de zin uit te spreken Vertel nog wat meer over….

- Aan het einde vat B samen en checkt of hij A volledig begrepen heeft. Of de essentie gepakt is.

In het begin zal deze werkvorm wellicht vreemd aanvoelen. Oefening baart kunst. Je zal zien dat op den duur iedereen op deze manier met elkaar het gesprek aan wil gaan.

Tip 4 Werk dagelijks aan vertrouwen

Zorg dat je in je team aan vertrouwen werkt. En dan bedoel ik niet het praten over vertrouwen. Maar het doen. En dat betekent dat je jezelf uitspreekt. Je spreekt jezelf uit in je team over de zaken die goed gaan. Maar ook over de zaken die anders of beter hadden gekund. Fouten maken hoort erbij. Dat is één van de belangrijkste bevindingen van Amy Edmonson over het creëren van psychologische veiligheid. Jezelf kwetsbaar opstellen, je talenten in mogen zetten en op elkaar kunnen rekenen. En erg belangrijk: bij het spreken over fouten gaat het niet om het aanwijzen van de schuldige. Het gaat om het gezamenlijk leren.

De vraag is dan vervolgens of je in je team de fouten centraal stelt, of dat je vooral kijkt naar het gewenste einddoel. En dan bekijkt wat er nodig is om dit einddoel te bereiken. Deze waarderende aanpak draagt mogelijk bij aan een betere werksfeer en daarmee ook een beter resultaat.  

Tip 5 Pik signalen vroeg op

Als je merkt dat in je team irritaties ontstaan, of af en toe schuine grapjes worden gemaakt, neem dit dan serieus. Dit zijn mogelijk vroege signalen van onvrede. Wellicht niet in je team, maar ergens anders. Maar het kan ook zijn dat er onvrede is over de werkwijze in het team. Breek dit open en maak dit bespreekbaar. Hoe eerder hoe beter. Want achterklap en roddel, daar wordt niemand beter van. 

En wil jij nou ook verbinding? Nodig dan je teamleden uit voor een leuk avondje. Zaterdag 29 mei as zijn ze weer online, de streamers. Vol energie, speelsheid en verbinding. Veel plezier!

Mijn vraag aan jou: hoe zorg jij voor verbinding in jouw team? 

Blogreeks ‘Hoe zorg jij voor een succesvol team?”

Dit wat mijn laatste blog in de blogreeks Hoe zorg jij voor een succesvol team. Alle blogs nog eens nalezen? Dat kan:

Blog 1: 4 kernvragen voor een succesvolle teambijeenkomst

Blog 2: 6 factoren voor een succesvol team

Blog 3: 4 werkvormen voor het waarderen van sterke kanten in jouw team

Blog 4: 5 tips voor zelfsturing in een (hiërarchische) organisatie

Blog 5: 4 vragen om de purpose van jouw team te bepalen

Blog 6: 3 tips voor moed in teams 

Blog 7: 5 tips voor meer creativiteit in teams

Blog 8: 5 tips voor meer verbinding (dit blog)