Koningsdag 2021. Een druilerige dag. Tv aan. De koning en zijn gezin op een verlaten high tech campus. Een energieke presentator die er nog wat van wil maken. Maar je zag het bij iedereen. Het contact was anders. Geen handjes schudden. Geen zingende menigte. En toen was er ’s avonds opeens een concert. Ingelogd. Volop meezingers. Bakken energie. Spelen. Positivisme. Dansende, zingende artiesten. Ik werd geraakt. Geraakt door wat ik zag. Door wat ik hoorde. Door wat ik voelde. Verbinding!
Daar sta ik dan in het bos. Met een tak op een boom te slaan. Alsof ik het hele bos om ga kappen. Met grof geweld en dito geluid. Heerlijk. Meerdere takken zijn gebroken. Alles eruit. Met alle kracht die ik in me heb. Ook dat laatste beetje. En dan wordt het stil. Word ik stil. Ik voel opeens de wind tegen mijn gezicht, zoals ik dat niet eerder gevoeld heb. Ik hoor de vogeltjes kwetteren, zo luid! En ik ruik de bloemen, zoals ik ze nog nooit geroken heb. En dan opeens weet ik wat ik te doen heb.
OK, ik geef het toe. Ik zie bijna alleen maar gevaren. Overal en altijd, en zo erg, dat het verlammend werkt. Het was al vroeg duidelijk dat mijn jongste zoon een echte klimgeit was. Een avonturier. Overal op en in klimmen. Op de hoogste klimrekken, en in de hoogste takken van de bomen klom hij. En wat deed ik? ‘Let op, let op!’ roepen. Zo’n schreeuwende moeder, je kent het wel. Nou dat werkte niet. Mijn zoontje zei ietwat bozig ‘doe ik ook!’. Hoe kon ik dat nou anders doen?
Waar ben je trots op in je werk? “Als ik in 5 minuten de patiënt kan wassen”, aldus de wijkverpleger of “als ik volgens de procedures heb gewerkt” zegt een bouwplaatsmedewerker of “als de KPI op groen staat” geeft een directeur aan. Maar is dit de reden dat zij voor dit werk, voor dit bedrijf hebben gekozen? Nee. Dit is het resultaat van (te) veel focus op de ‘wat’ in een organisatie. Maar waar komt iemand 's ochtends zijn bed voor uit? Kortom, wat is de purpose?
Veiligheid is geen spelletje. En zo is het. Afgelopen jaren heb ik me samen met mijn collega’s verdiept in het ontstaan van circa 32.000 arbeidsongevallen in 15 jaar tijd. Verhalen gelezen van slachtoffers met gebroken benen, armen en enkels. Maar ook vingeramputaties, dwarslaesies en slachtoffers die overlijden door een arbeidsongeval. Serieuze zaak. Maar wat nou, als ik mezelf eens uitdaag. Eens de andere kant probeer: Veiligheid is een spelletje. Wat gebeurt er dan?
Afgelopen week vroeg een collega mij “Viola, hoe doe jij dat aan het begin van het jaar met jouw team? Ik hoor allemaal enthousiaste verhalen over teambijeenkomsten, maar heb geen idee hoe ik dat zou moeten aanpakken. Kan ik eens met je praten?”. Wat leuk! Wat leuk om mijn ervaringen te delen met collega’s die ook met hun team een goede start van het nieuwe jaar willen maken. En wat gaaf dat mijn collega een waarderende vraag aan mij stelt.
Zo in het begin van de eerste corona golf kwam het opeens op. Die vraag. Die vraag die me bezighield. Die vraag waar ik ook chagrijnig van werd. Want ik had destijds een antwoord dat ik niet wilde horen. Die vraag “draagt mijn werk (nog) wel bij?”. Draag ik wel bij aan de maatschappij? Heeft het zin wat ik doe? Of kan ik beter iets anders gaan doen? Vragen over zingeving en betekenisgeving. Belangrijke vragen. Vragen die je van tijd tot tijd jezelf kan stellen. Die je scherp houden.
Aan het einde van 2020 was de gebruikelijke team jaarafsluiting. Elk jaar blikken we samen terug op het afgelopen jaar en kijken we vooruit naar het jaar dat open voor ons ligt. Zo ook in 2020. Maar toch was het dit jaar anders. Ik werd geraakt. Geraakt door de verhalen. Geraakt door de emoties. Geraakt door de verlangens van de teamleden. Verwondering. Dat had ik nog niet eerder zo diep gevoeld. En hoe kwam dat? Door de werkvorm Wall of Wonder.
Wat doet u bij een probleem of een veiligheidsvraagstuk? Bekijken we wat de vraag is, of grijpen we meteen naar voor ons best bekende oplossingen? In veiligheidsland zie ik dat soms gebeuren. Onze veiligheidskundigen zijn actie-gerichte doeners. Echt een kwaliteit. Daar waar een brandje is moet die geblust worden. En snel, anders vallen er slachtoffers. Maar soms werkt deze aanpak niet. Doen we wellicht de dingen die helemaal niet werken. Hoe dan wel?
Ik kan niet tekenen. Echt niet. Zo liep ik 2 jaar geleden met knikkende knieën de zaal in. Summerschool visueel leiderschap. 5 dagen tekenen. 5 dagen! Wat doe ik mezelf aan! Op tafel lagen papier en stiften. De een na de ander druppelde binnen en werd enthousiast. Oh gaaf! Mooi! Die kleuren! En wat tekenen ze lekker! De een na het andere naambordje werd omgedraaid. Kunstwerken! Ik kon wel door de grond zakken. Met moeite schreef ik mijn naam op. En draaide het bordje om. Ik kan niet tekenen.....