De week van de RI&E. Ja, deze week is het zover! Yes! Of niet? Nou, eerlijk gezegd nog niet echt. De feestbelletjes hoor ik nog niet meteen rinkelen, en het vuurwerk hoor ik ook nog niet knallen. In eerste instantie roept de RI&E bij mij een gevoel op van ‘een moetje’, ‘een afvinklijstje’, ‘een papierentijger’. Iets wat zijn doel totaal voorbij gevlogen is. En dat is zonde. Zo zonde. Energie door de RIE, dat zou ik wel willen. Maar Energie-door-de-RIE, is dat niet een contradictio-in-terminis?
Eh….een wat? Nou, woorden die zichzelf tegenspreken. Energie en RI&E. Dat dus. Als ik ondernemers vraag naar de RI&E, dan volgt in het algemeen een chagrijnig gezicht. Of een reactie zoals, dat is van die arboman. Of zoiets als, ja, die hebben we. Kijk maar, op de PC. En als je even doorvraagt weet de ondernemer eigenlijk niet wat het doel is. En soms misschien wel. “We moeten voldoen aan de arbowet, anders krijgen we een boete”. Daarmee is de RIE verworden tot iets met als doel om aan de wet te voldoen. En dat is natuurlijk zonde.
De RI&E is de kern van het hele arbobeleid. De kern om medewerkers gezond en veilig te kunnen laten werken. Om te laten zien dat de werkgever een goede werkplek kan bieden. En dat dat de werkgever het meent met de mensen. Geeft om zijn mensen. En waardeert.
De afvinklijstjes paradox
Maar hoe komt dat dan, dat dit in de praktijk niet uit de verf komt? Vanaf de introductie in de jaren negentig is er veel nadruk op de RI&E. En deze nadruk is vooral ook nadruk op naleving. En naleving betekent een RI&E in huis hebben. Op papier, en tegenwoordig op de PC. En een fikse boete als je het dan niet hebt.
Aan de andere kant wordt het ondernemers makkelijk gemaakt. Supergoed natuurlijk. Maar makkelijk is niet altijd effectiever. Zo wemelt het van de goedbedoelde branche RIE instrumenten. Afvinklijstjes. Gevolg hiervan? Niet meer zelf nadenken. En bereiken we dan het doel? Een gezonde en veilige werkplek? Nee, dat denk ik niet.
Over gasflessen in de zon
In mijn eerste baan heb ik regelmatig RI&E’s uitgevoerd. Bij witte pompen, bunkerboten en kleine vervoerders. Bedrijven met minder dan 10 man personeel. En voor dit type bedrijven bestaat er een branche-RIE. Zonder al te veel kennis voerde ik deze RIE’s uit. Afvinklijstjes ingevuld. Iedereen blij. Geen boete in het vooruitzicht.
Alleen ik was helemaal niet blij. Ik had deze bedrijven namelijk helemaal niet geholpen. Ok, die ene tip om de gasflessen onder een afdakje te zetten in plaats van in de brandende zon, dat was misschien op dat moment helpend. Maar ook dat voelde voor mij niet genoeg. Immers, deze keer zag ik de gasflessen. Maar wat zou ik de volgende keer aantreffen? En zou het bedrijf nu alleen maar op de gasflessen gaan letten? Nee, dit moest anders vond ik.
Na een jaartje ploeteren ging ik het vanzelf al een beetje anders doen. Ik ging langzamerhand maar eens vragen hoe het met de ondernemer ging. Zou de dochter het bedrijf overnemen? Nee. Och, en wat doet dat met u? Mooie gesprekken. Mooie gesprekken die mij de waarden van het bedrijf leerde kennen. Daar kon ik op aanhaken met de RIE.
En zo werd de RI&E een gesprek over verwondering in het bedrijf. Al die keren dat ik met een MKB-er door het bedrijf liep, kwamen er verhalen. Verhalen over dingen die goed gegaan waren, of net goed. Verhalen over ongelukken. Hoe heftig dat was. Maar ook mooi. Het versterkte de onderlinge band. Mensen gingen zelf nadenken over veiligheid en gezondheid. Kwamen met ideeën. Werknemers werden familieleden. Warmte en energie. Dat is wat ik voelde. De ondernemer werd enthousiast, wilde elk jaar wel een RI&E. Wow. Energie door de RIE.
Waarderend Onderzoek in de praktijk: een simpele vraag……
In gesprek dus. Dat was mijn les. En nu? Opeens kwam ik het gedachtegoed van 'waarderend onderzoeken' op het spoor. Wow! Dit bracht alles samen. De kennis van deze wetenschappelijk onderbouwde filosofie en mijn praktijkervaring. Maar wat doet dat met de RI&E? Ik zocht het voor u uit en heb 5 tips op een rijtje gezet. Voor meer energie met de RIE! Succes!
5 tips voor meer Energie met de RIE
1. Voeg de vraag ‘Wat gaat er goed in uw bedrijf?’ toe
De RI&E is vaak gebaseerd op gevaren, consequenties en kansen. Dingen die fout kunnen gaan, of al eerder eens fout zijn gegaan. Voeg daar de simpele vraag toe over wat er goed gaat in het bedrijf. En haal daar verhalen van op.
2. Haal verhalen op
Haal verhalen op bij collega’s. Verhalen over dingen die goed gaan. Verhalen over zaken waar collega’s zich zorgen maken om veiligheid en gezondheid. Verhalen over wat zij hebben bijgedragen aan veiligheid en gezondheid.
3. Loop door het bedrijf en doe de RI&E
En dan niet alleen het afvinklijstje. Maar loop een rondje door het bedrijf. Ga zelf kijken. Praten met de mensen. Waar lopen ze tegenaan? Wat gaat goed? En maak op die manier een RI&E-rondje. Dat werkt. En daarmee heeft u meteen iets in gang gezet. Mensen gaan nadenken, voelen zich gewaardeerd. En gaan zich inzetten. Meer energie door de RIE.
4. Vreemde ogen dwingen.
Nodig eens iemand uit van buiten de eigen organisatie. Een collega-bedrijf, een klant, een opdrachtgever. En laat die eens vertellen over de waarde van veiligheid. En wat hem of haar opvalt aan uw bedrijf. Super waardevol.
5. Gebruik de kwaliteiten van de mensen en de organisatie om de RI&E in praktijk te brengen
Als de RI&E is uitgevoerd, gebruik dan de kwaliteiten van de organisatie bij het formuleren van de acties in het Plan van Aanpak. Kijk wat de leiderschapsstijl is, en sluit hierbij aan. Kijk naar de verhalen over zaken die goed gaan, en sluit hierbij aan. Op naar meer energie door de RIE.
Afbeelding van Larisa Koshkina via Pixabay
En, krijgt u energie door de RI&E? Of heeft u goede tips voor anderen? Laat het mij weten in onderstaand commentaarveld. Dan inspireert u mij!