Hoe je met 4 vragen de purpose van jouw team kan bepalen

Waar ben je trots op in je werk? Als we die vraag aan anderen stellen, krijgen we soms antwoorden als: “als ik in 5 minuten de patiënt kan wassen”, aldus de wijkverpleger of “als ik volgens de procedures heb gewerkt” zegt een bouwplaatsmedewerker of “als de KPI op groen staat” geeft een directeur aan. Maar is dit nou echt waar zij trots op zijn? Is dit de reden dat zij voor dit werk, voor dit bedrijf hebben gekozen?  Volgens mij niet. Volgens mij is dit meer een resultaat van veel focus op de ‘wat’ in een organisatie. De producten die we maken, de dingen die we doen. Niet onbelangrijk trouwens. Maar pure focus op alleen de resultaatgerichte doelstellingen is bevrediging op korte termijn. 

Waar komt iemand nou echt zijn bed voor uit? Precies! De wijkverpleger wil graag de kwaliteit van leven van een patiënt verbeteren, de bouwplaatsmedewerker is trots op de mooie woningen die ze voor anderen bouwen. En dat heet purpose. Met een chique woord. De zingeving die je aan je werk en aan je bestaan kan leveren. 

En mijn purpose? Dat ik mensen kan inspireren om bij zichzelf te gaan bekijken wat hun kwaliteiten zijn, wat hun zingeving is en daar mee aan de slag gaan. Daar wordt ik blij van.  En het gesprek hierover? Over de WHY?  Dat mag terug op de werkvloer. In organisaties en in teams. 

Dit blog is onderdeel van de blogreeks “Hoe zorg jij voor een succesvol team?” Geïnspireerd op een vraag van een collega ging ik stil staan. Reflectie. Zelfbeschouwing. Hoe doe ik dat nu eigenlijk in mijn team? Wat vind ik belangrijk in een team? En wat gaat er goed? En hoe kan het beter? Deze vragen die als vanzelf oppoppen ga ik de komende weken proberen te beantwoorden. 

In een blogreeks over het creëren van een succesvol team. Gebaseerd op mijn ervaringen.  Over het faciliteren van een teambijeenkomst schreef ik mijn eerste blog in deze reeks. En over de 6 uitgangspunten die een team succesvol maken schreef ik mijn tweede blog. In mijn derde blog ging ik in op het waarderen van sterke kanten, uitgangspunt 1 van een succesvol team. En in het vierde blog over het belang van zelfsturing van teams.

Deze week staat de team purpose centraal. Uitgangspunt 3 van een succesvol team.

Iemand die hier al heel over heeft geschreven en mooie video’s heeft opgenomen is Simon Sinek. De pure eenvoud van zijn aanpak, de WHY-HOW-WHAT met de 3 cirkels zeggen genoeg. Hij zag dat veel organisaties zich vooral op de WHAT richten. Maar eigenlijk vergeten zijn, of nooit hebben bedacht, wat nou de bestaansreden is. Wat zij willen toevoegen aan de maatschappij. En het mooie is, hij koppelt dit aan de mens. Aan hoe de mens in elkaar zit. Namelijk het limbische brein en de neocortex. Daarbij staat de why voor het limbische brein. Ons gevoelsbrein. De plek waarmee we onze snelle beslissingen nemen. Dit wordt ook wel je innerlijk kompas genoemd. 

De how en what zijn gekoppeld aan de neocortex. De plek waardoor we kunnen analyseren en rationeel denken. Als we wat langer nadenken over een beslissing doen we dat vooral met dit deel van ons brein. 

We vinden het allemaal heel prettig als een bedrijf of organisatie ons aanspreken. En dat aanspreken zit hem vooral in dat limbische deel van onze hersenen. En dat is waarom bedrijven en organisaties die dat doen, die de WHY centraal stellen, veel succesvoller zijn dan anderen. Kijk mee met Simon Sinek: 

Nou kan je je natuurlijk afvragen: “Ja Viola, dat is mooi, maar wij mensen, zijn vooral toch rationele wezens en wij hebben analyseren toch tot een kunst verheven? Er zijn zelfs filosofen die aangeven dat dat denken ons grote geschenk is. Ja, dat klopt. Alleen hebben we ook dat limbische systeem. Wie kent nou niet het gevoel dat je een grote beslissing, een grote keuze moet maken, je eigenlijk allang weet wat je te doen staat. Maar dat je nog even ‘alles op een rijtje wil zetten? Dan heb je echt te maken met je limbische systeem die allang een keuze heeft gemaakt. En de neocortex die nog even wil dat je de argumenten bedenkt. En gek genoeg, doen we dat heel vaak. Als je daar meer over wil weten of lezen raad ik je de boeken van Kahnemann aan. 

Maar terug naar de WHY. De purpose. Dat werkt dus echt. En het mooie is ook nog eens, dat in deze tijd er steeds meer aandacht komt voor de purpose van organisaties. Niet alleen als marketinginstrument, maar ook echt en oprecht om de wereld te verbeteren. Er wordt onderzoek naar gedaan, bij hogescholen en universiteiten komen er lectoren en hoogleraren. Allemaal op de betekeniseconomie. 

En die betekeniseconomie gaat precies hierover. Hoe kunnen we in bedrijven ervoor zorgen dat er andere waarden, dan alleen economische en financiële waarden,  centraal op de agenda komen. Waarin gemeenschappen en de aarde centraal staan. De focus van groei verleggen naar bloei. En volgens Kees Klomp, lector Betekeniseconomie Hogeschool van Rotterdam is het tij al gekeerd. Zijn we al bezig met de betekeniseconomie. Daarvoor zijn er genoeg voorbeelden aan te wijzen, zoals de slagers die vegetarische en veganistische producten maken, burgers die nieuwe gemeenschappen vormen met Tiny-houses en duurzame woonvormen en jongeren, zoals Boyan Slat, die iets willen doen aan de vervuiling van de aarde. 

De vraag is nu hoe je die ommezwaai in langer bestaande organisaties kan maken. Volgens mij is het dan juist van belang om op zoek te gaan naar die zingeving. Die waarden die voor jouw organisatie van belang zijn. Dat wat jouw organisatie wil toevoegen, hoe je van waarde wil zijn. En daarvoor kan je beginnen in jouw team. 

Naast dat het voor de wereld veel beter is, is het voor de mens, het individu, ook goed om stil te staan bij de purpose. We weten inmiddels dat mensen meer gemotiveerd zijn als ze autonoom kunnen werken, hun capaciteiten in kunnen zetten, maar vooral ook als ze van betekenis kunnen zijn.

De zingeving en de betekenis geeft richting. Het gezamenlijke doel is helder. Daardoor is het ook veel makkelijker om met elkaar de prioriteiten te bepalen. We worden vrolijk en krijgen inspiratie door het werken aan de team purpose. 

Aan de slag dus! Hierbij 3 tips om de purpose van jouw team vast te stellen. 

Tip 1 De teampurpose bepalen in 4 vragen

1. Wat doen we? Een mooie startvraag om een team purpose sessie mee te beginnen, is dat iedereen op schrijft wat we doen. Wat doet het team? Welke activiteiten voeren we uit, welke producten maken we?  Het antwoord op die vraag kan iedereen beantwoorden en op memo’s schrijven. De volgende stap is om dan de memo’s op een muur te hangen en te clusteren. Het aardige is dan dat er een beeld ontstaat. Een beeld over wat we als team doen.
2. Voor wie doen we het? Vanuit dat gezamenlijke beeld kan er vervolgens gekeken worden naar voor wie doen we dit nu? Wie zijn de belangrijkste ‘klanten’, stakeholders, actoren in ons speelveld. Vaak zijn er veel betrokkenen. De vraag is nu wie de kern is van dit speelveld. In het geval van een kennisorganisatie kan het bijvoorbeeld zo zijn dat de financier van de onderzoeken een belangrijke actor is (want ze zijn geldschieter), maar dat er ook een klant in de praktijk is die afnemer is van de kennis. Vaak wordt dan deze ‘afnemer’ vergeten, terwijl dat misschien wel de primaire klant is voor wie je de activiteiten doet of de producten maakt.
3. Wat is de waarde die wij leveren? Op het moment dat helder is wie de belangrijkste ‘klanten’ zijn kan ook gekeken worden naar de waarde die je als team voor de klant levert.
4. Waartoe doen we dit? Op basis van het beeld dat er nu is: inzicht in wat en hoe we ons werk doen, voor wie, en welke waarde we leveren, kunnen we ook vaststellen waartoe of waarom we dit werk doen. En dan zijn we bij de purpose.  

Andere volgorde? Dat kan ook.

Afhankelijk van het team, van de processen, van de achtergrond en van de tijdsduur dat er samengewerkt wordt kan er een andere volgorde gekozen worden. Zo start ik in mijn team bijvoorbeeld altijd met de purpose. Waarom doen we het ook al weer? Ook zet ik andere werkvormen in, bijvoorbeeld de Wall of Wonder. Een werkvorm die heel inspirerend kan werken als afsluiting van een haar en als opstart van een nieuw jaar. 

Tip 2 Gebruik voorbeelden van team purpose van bekende bedrijven of organisaties

Bij het vaststellen van een team purpose is het goed om inspiratie te hebben. Zo kan je bijvoorbeeld ervoor kiezen om aan de muur inspirerende purposes te plakken van bedrijven die je aanspreken. Of van voorbeelden van organisaties die in jouw team aansprekend zijn. Als je meer tijd hebt, kan je ook een oefening inbouwen waarin de teamleden zelf op zoek gaan naar een inspirereden teampurpose. Deze oefening brengt 2 voordelen met zich mee. Ten eerste gaan mensen zich verdiepen in een team purpose (hoe ziet dat eruit?) en ten tweede ervaren ze zelf hoe het is om die purpose te lezen. Als begeleider is het ook van belang om daar expliciet aandacht aan te besteden. Aan die ervaring. Aan dat limbische systeem. 

Een drietal voorbeelden:

Triodos Bank:

Het geld van onze klanten laten werken aan

positieve maatschappelijke, ecologische en culturele veranderingen.

Tony Chocolonely:.

Samen maken we 100% slaafvrij de norm in chocolade

Kromkommer.com:

Gelijke rechten voor al het groente en fruit!

En, welke spreekt jou het meeste aan? Waar krijg je het warm van, of denk je 'ja, dat is het!' ? Dat is dan de purpose die het dichtst bij jou ligt. Bij jouw waarden. 

Tip 3 Koppel de individuele purpose aan de team purpose

Tot slot is het van belang om in je team de purpose te verbinden aan de teamleden.  In het proces is het van belang dat iedereen zich gezien en gehoord voelt. Dus op het moment dat de team purpose staat kan je nog een momentje van bezinning inlassen. Laat iedereen voor zichzelf nadenken over de vraag ‘waartoe kom jij ’s ochtends je bed uit?’.  En dat op een memo schrijven. Daarna in een ronde kan iedereen het antwoord op deze vraag delen en aangeven hoe dat gekoppeld is aan de team purpose. 

En hoe doe jij dat? De purpose van je team bepalen? 

Blogreeks 'hoe zorg jij voor een succesvol team?'

Blog 1: 4 kernvragen voor een succesvolle teambijeenkomst

Blog 2: 6 factoren voor een succesvol team

Blog 3: 4 werkvormen voor het waarderen van sterke kanten in jouw team

Blog 4: 5 tips voor zelfsturing in een (hiërarchische) organisatie