Verwondering maakt dat je dingen ziet, die je eerst niet zag. Zonder oordeel luisteren. Dit brengt vernieuwing. En dit kan dus ook in organisaties! Plato zou het zomaar met me eens kunnen zijn. Hij gaf aan dat verwondering de bron is van wijsheid. Wow, een man naar mijn hart!
Deze verwondering interesseert mij. Verwondering geeft mij het gevoel van nieuw kijken. Nieuw zien en nieuw denken. En combineert voor mij mijn denken en mijn gevoel. Ik was dan ook vrolijk verrast toen ik opeens een Inleiding tot de Verwondering aantrof. Van de Nederlandse filosoof Cornelis Verhoeven. En uit die inleiding heb ik 5 kenmerken van verwondering gehaald. De kenmerken die mij het meest raakten bij het lezen.
1. Verwondering is het accepteren dat het Zo-Zijn ook een Anders-Zijn kan zijn
Het zo-zijn kan ook een anders-zijn zijn. Zo-zijn of anders-zijn. Zo-zijn en anders-zijn. Dus het een kan Zo zijn maar het kan ook Anders zijn. Mensen zien dus andere dingen. Nemen anders waar. Met andere woorden, er zijn meer perspectieven op dezelfde gebeurtenis of op hetzelfde ding.
Nu schiet misschien bij jou de tekening van de olifant binnen. Iemand bij de slurf schreeuwt “Het is een slang!”. Een ander staat bij de staart en schreeuwt “het is een touw!”. En zo is voor iedereen de werkelijkheid anders. En dan die 2 mensen die bij de benen staan. De een schreeuwt “Het is een boom”. De ander zegt “Het is een lantaarnpaal”. Dan wordt het spannend. Want dan kan de verwondering komen “goh, jij ziet wat anders?”. Maar meestal zijn we dan geneigd om de ander te overtuigen dat wat jij ziet, de waarheid is. Toch? Dan volgt er onbegrip en soms komt er ruzie mee. Terwijl het moment zelf zo magisch is. Jij ziet wat anders dan ik. Wow, wat gaaf, leg uit! Makkelijker gezegd dan gedaan. Zelf lukt het me ook lang niet altijd om zo te verwonderen. Maar het start natuurlijk bij bewustzijn. Zo-zijn kan ook anders-zijn.
2. Verwondering is onze houding bij het mysterie der dingen (het wonder)
“De verwondering is de houding van de mens tegenover het mysterie van de dingen. Zolang het mysterie, hoe dan ook, wordt aanvaard en ervaren, kan de verwondering de mens overkomen.”
3. Verwondering is een oefening in de vrije val
De olifant maakt ook duidelijk hoe lastig verwondering voor ons kan zijn. Cornelis Verhoeven beschreef het zo mooi:
“Verwondering is een avontuur waarvan de mens de afloop niet kan voorzien, een oefening in de vrije val. En als avontuur is het een preludium (voorspel) op een open en belangeloze levenshouding”
Verhoeven beschrijft verwondering als avontuur. Een avontuur waarvan je niet weet hoe het eindigt. Een vrije val zelfs. En dat is spannend. Zeker voor de mensen onder ons die van de zekerheid zijn. Die grip willen houden op het leven en op hoe dingen gaan, zoals ik. Of angst hebben voor onzekerheid. In de tijden waarin we nu leven vind ik verwondering een mooie houvast. Immers we weten niet hoe de wereld ontwikkelt. Het enige wat we kunnen doen is verwonderen. Het avontuur aangaan. De vrije val in. Verwondering is en preludium. Een voorspel. Een introductie op een open en belangeloze levenshouding. Belangeloos. Zonder er zelf beter van te worden. Als de wereld zo zou zijn…….
4. Verwondering is stilstaan in het moment
Het voorgaande klinkt allemaal mooi. Maar hoe verwonder je dan? Daarvoor geeft Verhoeven het volgende uitgangspunt:
“Verwondering brengt een moment van stilstand in het denken. Mensen zijn bewegers, werkers. Als je stilstaat kan je verwonderen.”
Een moment van stilstand in het denken. Niet praten. Echt stil zijn. Mensen bewegen graag, werken graag. Maar dan ga je niet verwonderen. Stilstaan, dan kan je verwonderen. Wat een mooi uitgangspunt in dit tegenwoordig zo drukke leven.
Ik vraag me af wie dat doet. Echt even stilstaan. In het moment zijn, heet dat tegenwoordig. Mindfullness, avant la lettre. Maar oh zo belangrijk. Rust in het denken. De radartjes even uitzetten. Lastig, zeker als je zo gewend bent om te denken. Daar weet ik alles van. Maar inmiddels lukt het me steeds vaker om stil te staan.
Even stilstaan bij dat lieveheersbeestje. Dat zo mooi op die bloem zit. Te eten, te drinken. En dan die mooie bloem. De bloem die gister dicht was, en nu lijkt te openen. De deurklink in je handen, hoe voelt die aan? En waar zit je adem, hoog? Of lekker in je buik? Zucht even diep. En daar ben je weer, bij jezelf. Het kost geen tijd en levert veel op. Rust in je lichaam, rust in je hoofd. En dan komt het vanzelf, de verwondering.
5. Verwondering is een crisis naar openheid
Verwondering leidt tot openheid. Zoals Verhoeven het aangeeft:
“Verwondering is een crisis en heeft de gevaren van een crisis. Een crisis is een de mens
overkomende noodzaak de structuur van zijn bestaan te herzien en zich vanuit
zijn geslotenheid in een grotere openheid te oriënteren.”
En daar sluit ik graag mee af. Een crisis naar openheid. En die crisis, hoe klein ook, kunnen we dagelijks ervaren. En we hoeven er niet meer bang voor te zijn. Het leidt ons naar een grotere openheid. En zoals Plato het zegt naar wijsheid. Wat wil een mens nog meer?
Dit blog is gebaseerd op De Inleiding tot de verwondering, Cornelis Verhoeven, 1967. Te downloaden via https://www.dbnl.org/tekst/verh039inle01_01/verh039inle01_01_0002.php
De afbeelding is van Nimrod Oren via Pixabay.
Wekelijkse tips en inspiratie van Violaverwondert.nl
Wil je wekelijks tips en inspiratie in je mailbox ontvangen? Dat kan! Meld je dan aan via onderstaande knop. Je ontvangt dan als dank meteen mijn meest gelezen blogberichten uit 2020. Als pdf. Om te lezen offline. Of om te delen.
Of neem direct contact op voor meer inspiratie of een kop koffie.
Reactie schrijven