Aan het einde van 2020 was de gebruikelijke team jaarafsluiting. Elk jaar blikken we samen terug op het afgelopen jaar en kijken we vooruit naar het jaar dat open voor ons ligt. Zo ook in 2020. Maar toch was het dit jaar anders. Ik werd geraakt. Geraakt door de verhalen. Geraakt door de emoties. Geraakt door de verlangens van de teamleden. Verwondering. Dat had ik nog niet eerder zo diep gevoeld. En hoe kwam dat? Door de werkvorm Wall of Wonder.
Zoals u wellicht weet heb ik in 2020 het waarderend onderzoeken, ofwel appreciative inquiry ontdekt. Gefascineerd ben ik door deze filosofie. Gefascineerd omdat de filosofie uitgaat van de sterke kanten. En daar de aandacht op richten. Alleen bleef ik het lastig vinden om het concreet te maken. Concreet toe te kunnen passen. Wat doe je dan? Wat voor vragen stel je dan? Mag je het dan niet meer over dingen hebben die niet goed gaan? Allemaal vragen en stemmetjes die het mij soms ook lastig maken om er echt voor te gaan. Tot ik over de Wall of Wonder las en dacht, dat ga ik doen. WoW!
De Wall of Wonder is een werkvorm die vaak binnen appreciative inquiry wordt toegepast. In dit blog wil ik jullie laten kennismaken met deze werkvorm en mijn ervaringen ermee. Een werkvorm die wat mij betreft niet vaak genoeg gebruikt kan worden.
Wow: op naar werkgeluk, teambinding en veranderen
Kern van de werkvorm is dat je verhalen naar boven haalt. Verhalen uit het verleden, uit het nu en verhalen voor de toekomst. En het mooie aan verhalen is, dat daar emotie onder zit. En waarden en overtuigingen. Dat waar mensen blij van worden, in hun kracht van gaan staan en dat waar ze voor willen gaan. Waar ze betekenis aan ontlenen. En laat dat nou van belang zijn voor het verbeteren van werkgeluk (bron: handboek werkgeluk).
Door het delen van deze verhalen begrijpen mensen elkaar ook beter. Ze gaan luisteren. En proberen te achterhalen wat de ander van belang vindt. En mensen kunnen hun ei kwijt. Voelen zich gezien en gehoord. Daarmee draagt deze werkvorm bij verbinding tussen teamleden.
En tot slot gaan mensen ook dromen over de toekomst, ‘waar willen we meer van?’. En het leuke is dat als we ons de toekomst gaan voorstellen, we geneigd zijn dingen al net een beetje anders te gaan doen. Zodat de toekomst al een beetje dichterbij komt.
Dus met deze werkvorm krijg je aanknopingspunten voor een veranderaanpak en draag je bij aan teambinding en werkgeluk. Echt WoW!
Zo merkte ik het ook in ons team. Tijdens het vertellen fleurden mensen op. Iedereen werd vrolijk, want we hadden het over succesvolle momenten uit 2020. Echt werkgeluk momentjes. Het ‘daar doen we het voor!’- gevoel. Maar ook kwamen de verdrietige momenten terug. En deelden we die met elkaar en wat het ons had gedaan. En dat was bijzonder. Begrip voor elkaar. En ook de ‘oh ja, voelde jij dat ook zo?’- herkenning. Het gevoel dat je niet de enige was. En daarmee kwam verbinding. En dat allemaal online.
En het bijzondere is dat ik dat bij andere werkvormen nog niet had ervaren. Vaak beschrijven we de feiten. De feiten van de processen of de producten die je hebt gerealiseerd. En dan blijf je vaak -onbewust- weg van de emotie, het verdriet of juist het enthousiasme. En met de wall of wonder komt dat naar boven. En herkennen mensen zich opeens in die emoties.
En tot slot gingen we dromen. Dromen over 2021. En schreven we mooie verhalen over 2021, over onze verlangens en onze wensen. En daarmee begonnen we 2021 al goed. We weten wat ons te doen staat. En wat we willen.
Wall of Wonder: wanneer zet je het in?
De Wall of Wonder geeft dus inzicht in alles wat er speelt bij mensen (het individu), in een team of in een organisatie. De kracht van de Wall of Wonder is dat het de persoonlijke beleving vangt van belangrijke gebeurtenissen uit het verleden, het heden en de toekomst. En dit kan je op allerlei niveaus doen.
Zo kan je een persoonlijke Wall of Wonder van je eigen leven, of van je loopbaan maken. Zo kan je een Wall of Wonder van je organisatie maken als je bijvoorbeeld op zoek bent naar een nieuwe koers van je bedrijf of organisatie. En zo heb ik de Wall of Wonder ingezet voor mijn programmateam. Omdat ik het belangrijk vindt terug te kijken op alles wat je in een jaar doet en gedaan hebt en te kijken naar hoe we het volgende jaar samen in willen gaan.
Maar met de Wall of Wonder kan je meer. Je kan het ook gebruiken als een onderzoeksinstrument. Bijvoorbeeld als je merkt dat je team of organisatie stagneert. Dat iets niet meer lukt. Dat er onenigheid is. Dan kan de Wall of Wonder ingezet worden als diagnose instrument. Niet op de traditionele manier. Zoals vragen naar ‘wat gaat er mis?’ maar juist door te vragen naar ‘wat is er voor jou belangrijk?’. Meer informatie over het inzetten van de Wall of Wonder als start van een verandertraject is te vinden in het boek ‘Veranderen met Appreciative Inquiry’ van Robbert Masselink.
Wall of Wonder: de voorbereiding
Hoe lang duurt de werkvorm?
In fysieke bijeenkomsten neem ik hier vaak ongeveer 2 uur voor. In de online variant heb ik het verkort in 1 uur uitgevoerd.
Kernvraag
De wall of wonder richt zich vooral op de volgende kernvraag:
‘Wat zijn voor jou een belangrijke gebeurtenissen uit het verleden, het heden of de toekomst? ‘
Wat heb je nodig?
In een fysieke bijeenkomst gebruik ik vaak een groot papier. Bijvoorbeeld 3 flipovers aan de muur van het verleden, heden en de toekomst. Maar een grote rol behang op de muur werkt ook. Een beetje afhankelijk van de grootte van de groep is er meer ruimte op de muur nodig. Bij een gehuurde locatie is het ook van belang om vooraf even te checken of je papier aan de muur mag ophangen en of er voldoende ruimte is. Zorg ook voor voldoende post-its en stiften.
Bij een online bijeenkomst is het handig dat iedereen zelf papier en pen bij de hand heeft. Daarnaast zijn er online in de verschillende meeting applicaties ook schrijfmogelijkheden, notitieborden of chats aanwezig waar je gebruik van kan maken. Zelf heb ik het met papier en pen gedaan. En heeft iedereen zijn krabbels naar mij opgestuurd.
Wall of Wonder: de stappen
1 Stel met de groep een tijdlijn vast
Bepaal hoe ver je terug gaat in het verleden. Gebruik dezelfde tijdsperiode voor het verleden als voor de toekomst. In mijn wall of wonder hadden we gekozen voor 1 jaar terug en 1 jaar vooruit. Ook in mijn situatie hebben we het heden iets minder expliciet gemaakt, gezien de korte tijdsperiode.
2 De kernvraag
Dan stel je de kernvraag aan alle mensen die meedoen.
Wat zijn voor jou belangrijke gebeurtenissen uit het verleden, het heden en de toekomst?
Dit mogen positieve en negatieve gebeurtenissen zijn.
3 Samen de rode draad bepalen
Als iedereen zijn gebeurtenissen heeft geschreven en heeft opgeplakt bekijkt iedereen de informatie. In een fysieke bijeenkomst kan je bij de flappen gaan staan en even lezen. Daarbij kan iedereen vragen ter verduidelijking stellen. De facilitator kan de groep daarna vragen welke rode lijn te zien is. Welke gedeelde thema’s er zijn. De post-its kunnen geclusterd worden in deze thema’s. Neem voor deze stap echt de tijd. Dit kan ook echt even duren. Bij grote groepen deel ik vaak de groep op. In deelgroepjes worden stukken van de tijdlijn bekeken en thema’s bepaald.
In de online sessie heb ik iedereen gevraagd om voor te lezen wat zij belangrijk vinden. Daarbij heb ik als facilitator doorgevraagd naar waarom die gebeurtenis zo belangrijk was of is. En tot slot hebben we besproken wat de rode draad was in de gebeurtenissen.
4 Zorg voor de verslaglegging
Het vasthouden van wat er gedeeld is is erg van belang. Iedereen onthoudt het op zich goed omdat de persoonlijke beleving voorop staat. Maar dan nog is het handig om later terug te kinnen grijpen op een verslag. Mijn persoonlijke voorkeur is dan om een beeldverslag te maken. Dat kan door foto’s te maken van de flipovers bijvoorbeeld. Maar het kan ook met een visueel verhaal. Zo heb ik het resultaat van mijn bijeenkomst gevisualiseerd. Zodat we het vast kunnen houden voor de start van 2021.
En mijn vraag aan u: welke belangrijke gebeurtenissen ziet u voor uzelf in 2021?
Wilt u wekelijks tips en inspiratie ontvangen? Over verwondering? Dat kan! U ontvangt dan meteen 3 van mijn meest gelezen blogs. Als pdf. Om te lezen. En te delen.
Afbeeldingen zijn via pixabay.
De visualisatie van de wall of wonder is van violaverwondert.nl
Inspiratiebronnen voor dit blog:
Handboek Werkgeluk, Bergsma, Hamburger en Klappe. Boom Uitgevers. E-book. Juni 2020. ISBN 9789024427963
Veranderen met Appreciative Inquiry, Robbert Masselink en anderen. Boom Uitgevers, E-book November 2020. ISBN 9789024436330
Eerder verschenen blog over werkgeluk op violaverwondert.nl